Carme Varela

Licenciada en Filoloxía galega, completei a miña formación cun máster en xestión cultural na Universidade de Barcelona. A miña conexión co teatro comezou na época de estudante no grupo universitario EIS e na compañía Os Quinquilláns. Rematada a carreira, compaxinei traballos na Fundación Castelao como Secretaria Técnica con outros no campo da produción e distribución teatral coas compañías Ollomoltranvía e Mofa e Befa. Tamén traballei na empresa de servizos teatrais RTA. Fun Directora de Produción no Centro Dramático Galego e dende o ano 2007 a miña vida laboral estivo ligada á empresa de comunicación Atlantis Multimedia onde participei en proxectos de publicidade ou na produción de películas documentais como A palabra xusta dirixida por Miguel Piñeiro. As desterradas, premiada no XXV Premio Álvaro Cunqueiro, foi o meu primeiro texto teatral e foi creado como unha actividade para desenvolver no seo da asociación de patrimonio medieval O Sorriso de Daniel da que son secretaria e que axudei a fundar en 2010.

ROTEIROS POLOS ESPAZOS DE ‘AS DESTERRADAS’ EN COMPOSTELA

A finais do século XV e comezos do XVI os mosteiros bieitos galegos víronse sacudidos por unha Reforma que os levou a unha pelexa de case 30 anos nos que se enfrontaron a tres papas diferentes e dúas raíñas. Un episodio da nosa historia poucas veces relatado e nunca cuestionado. Quince mosteiros coas súas abadesas estiveron durante todo ese tempo no centro dun gran conflito no que se mesturaba a relixión e a política.

Unha peza teatral baseada naqueles acontecementos foi a gañadora do premio de Teatro Álvaro Cunqueiro na súa vixésimo quinta edición: As desterradas. Da man da súa autora -Carme Varela-, percorremos os espazos de Compostela relacionados con estes feitos: o mosteiro de San Paio de Antealtares, o mosteiro de San Martiño Pinario, o Hospital de Peregrinos, o mosteiro de Belvís…

No percorrido reviviremos a reclusión das monxas contra a súa vontade, asistiremos a un xuízo infame no que os xuíces son tamén parte. E se estamos atentos mesmo poderemos contemplar unha fuxida masiva de abadesas que conseguen forzar a clausura e retomar o control dos seus vellos mosteiros por un tempo. O espolio, a violencia, mesmo os asasinatos sairannos ao encontro.

A peza teatral ideada por Varela transcorre integramente no mosteiro de Albeos (Crecente) mais a obra está inzada de alusións continuas a Compostela. Escena a escena, vaise descubrindo a traxedia que estas monxas están a vivir. As desterradas adéntrase no enfrontamento desatado entre a Coroa de Castela e os mosteiros bieitos galegos nos séculos XV e XVI. Unha historia de resistencia protagonizada por un pequeno grupo de monxas que mantiveron unha valente e desigual pelexa cos grandes poderes do seu tempo: a coroa e o papado.
A peza teatral recrea eses días finais no mosteiro de Albeos, dos que non chegou documentación a nós porque, como o Padre Colombás deixou digo, os documentos comprensiblemente escasean porque ninguén ten interese en conservar papeis ou pergameos embarazosos. Lonxe quedaba o tempo no que os abades de San Bieito de Valladolid se queixaban amargamente do apoio da cura romana ás monxas galegas: “cada hora nos dicen nos han de destruir como los templarios, y aún por tales y peores nos tienen. Pues nuestro santísimo padre el Papa nunca nos llama sino herejes”.

As pedras de Compostela foron testemuñas daqueles feitos e agora imos percorrelas para descubrir o que se nos ocultou por tanto tempo.